Michel Cardena

Met trots presenteert ROZENSTRAAT – a rose is a rose is a rose “Warming Up”, de eerste omvangrijke tentoonstelling van Michel Cardena (1935-2015) in Nederland na zijn overlijden.
De uit Colombia afkomstige Miguel-Angel Cardenas vestigde zich in Amsterdam in de vroege jaren zestig en werkte vanaf die tijd onder de naam Michel Cardena. Hij verrijkte de Nederlandse kunstwereld met eigenzinnige experimenten en interdisciplinaire kunst. Aanvankelijk deed hij dat met aan nieuw realisme en pop art verwante objecten, erotische ‘ritssluiting’ assemblages en tekeningen en later met conceptueel getinte installaties, performance- en videokunst. In 1972 richtte hij het In-Out Center op, het eerste onafhankelijke kunstenaarsinitiatief in Amsterdam.
Deze tentoonstelling biedt een frisse herontdekking van het werk van Cardena en geeft de kunstenaar een plaats tussen bekendere tijdgenoten als Bas Jan Ader, Jan Dibbets en Ger van Elk. Ook internationaal vindt er een inhaalslag plaats rond zijn werk.

Het concept warmte ligt aan de basis van Cardena’s werk. Door het verwarmen van de zintuigen via kunst wilde hij de koude rationale (Nederlandse) cultuur omzetten naar een warme tropische (Colombiaanse) ervaring. Met fluxusachtige happenings verwarmde hij personen, de Mont Blanc, Mondriaan en de Reguliersgracht en maakte objecten met ingebouwde verwarmingselementen.
In 1968 zette hij zelfs een verwarmingsbedrijf op “Cardena Warming up etc. etc. etc. Company”; het op een bloem/vagina gelijkend logo prijkte op zijn bedrijfsauto en werkjack. De opwarmingspraktijk bestond uit verhitting van geest en lichaam door verschillende technieken als het toedienen van heet eten, alcohol, lichamelijk contact, pornografische teksten of seksueel getinte beelden.

De eerste poging tot opwarming mislukte, zoals te zien is in een van de video’s in de tentoonstelling. Hier probeerde hij het gezin Becht in Hilversum te verwarmen. Hoewel pittige soep werd geserveerd en de centrale verwarming stond te loeien, eindigde de familie ijskoud met bontmutsen op. Cardena daarentegen had het zo heet dat hij naakt zijn opwarmingspraktijk voortzette.
Een belangrijk werk in deze tentoonstelling is ‘Cardena réchauffe Mondrian, Ives Klein et Malewitch’ 1972-1973, uit de collectie van het Keramiekmuseum Princessehof. Voor deze serie warmde hij zogenaamde ‘koude’ kunst op. Met de hulp van Hetty Huisman maakte hij kleiversies van archetypische Mondriaan, Yves Klein en Malevich werken, rolde ze op en grilde ze in een Moulinex oven.

Cardena wordt gezien als een pionier van de Nederlandse videokunst. Hij experimenteerde met de nieuwe technische mogelijkheden om bijvoorbeeld met splitscreens te werken en rekte het terrein van de kunst op met interdisciplinaire live video performances.
Inhoudelijk speelt ook in de videowerken het thema warmte en seksualiteit een grote rol. Zelf noemde Cardena zijn werk ooit ‘hormonaal gedreven’. De video’s tonen veel naakte lichamen in verschillende gradaties van opwinding; de vrijgekomen lichaamswarmte wordt gebruikt om ijsblokjes te smelten of vloeistoffen te transformeren.

In zijn werk en zijn persoonlijke leven speelt de passie voor verfijnd eten en koken een grote rol. Zijn favoriete kookboek, “Moderne Kookkunst” van Paul-Henri Pellaprat krijgt zelfs een Bijbelse status in “ Cardena reads hot passages from the holy bible and Pellaprat’s modern cookery book”. De diashow van deze performance is recent teruggevonden en wordt nu op de tentoonstelling getoond.

Naast de preoccupatie met eten en seks, was schaken verweven in zijn leven en kunst. In een vroege performance in het In-Out Center verwarmde hij een schaakspel tussen Marcel Duchamp en Marshall. In museum Boijmans- van Beuningen speelde hij een partij met schaaklegende Jan Timman. De zetten werden uitgelegd met spaghetti stengels, die na de set in een pan werden gekookt en aan het publiek geserveerd.

De tentoonstelling in de ROZENSTRAAT – a rose is a rose is a rose is mede samengesteld door Corinne Groot en Rob van de Ven. Bij de tentoonstelling zijn verschillende ‘warming up’ werken en video’s uit de jaren zeventig te zien afkomstig uit privé en publieke verzamelingen. Ook worden er enkele ‘ritssluiting’ tekeningen uit de jaren zestig gepresenteerd.
Daarnaast is er documentatie te zien, waaronder originele foto’s van Cardena’s performance in 1969 in kasteel Drakensteyn. Voor deze performance warmde hij een koninklijke muur op en arrangeerde hij een ‘Symfonie voor 7 Obers’ waar Prins Claus als ober aan meedeed. Van de tentoongestelde menukaarten, krijg je letterlijk het water in de mond…

De tentoonstelling heeft een dynamische opzet en presenteert niet alleen Cardena’s werk. De kunstenaars Artun Alaska Arsali, Mauricio Limón de León, Christian Friedrich en Freek Wambacq zullen reageren op Cardena’s werk en met hun interventies zal de tentoonstelling om de paar weken van samenstelling veranderen.
De tentoonstelling fungeert als uitgangspunt voor een breed randprogramma met lezingen, filmvertoningen, performances en workshops.

MIGUEL ÁNGEL CÁRDENAS werd geboren in El Espinal, Colombia, in 1934 en overleed in Amsterdam in 2015. Hij studeerde architectuur aan de Universidad Nacional in Bogotá (1952-1953), beeldende kunst op de Academia de Bellas Artes (1955-1957) en de Escuela de Artes Gráficas in Barcelona (1962), voordat hij naar Nederland verhuisde waar hij tot aan zijn dood verbleef. In 1964 nam Cárdenas deel aan de toonaangevende tentoonstelling ‘Pop Art en Nieuw Realisme’ die vanuit het Gemeentemuseum Den Haag reisde naar Brussel, Wenen en Berlijn. In 1972 richtte hij het In-Out Center op, een experimenteel kunstenaarsinitiatief in Amsterdam. Het was een podium voor alles wat toen nieuw was: performances, videokunst, tekstwerken, audiokunst, concept kunst, kunstenaarsboeken. In de jaren 70 en 80 gebruikte hij de naam Michel Cardena en opereerde onder de naam “Cardena Warming up etc. etc. etc. Company”.
Cárdenas’ werk is opgenomen in de collecties van o.a. het Stedelijk Museum, Amsterdam, Moderna Museet, Stockholm, Sweden, Gemeentemuseum Den Haag, Den Haag, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam. Zijn werk werd recent tentoongesteld bij Instituto de Vision, Bogota (2015) en bij Andrea Rosen Gallery in New York (2017). Vanaf September 2017 is zijn werk te zien in de tentoonstelling ‘I am a native foreigner’ in het Stedelijk Museum Amsterdam.