Jeffrey’s Cinema #13 – Le Camion

Jeffrey’s Cinema. Deze keer met:

 

LE CAMION, 1977
Geregisseerd door Marguerite Duras
80 minuten
In het Frans met Engelse ondertiteling

 

Dit is zeker niet een van de gemakkelijkste films die ik ooit geprogrammeerd heb, maar het blijft tegelijkerdtijd wel een van de meest cruciale. Deze film, geregisseerd door de Franse schrijfster Marguerite Duras, weerspiegelt de geestelijke dood van de jaren zestig, toen Frankrijk de late jaren zeventig inging – de dood van de dromen. Een wereld van doodlopende wegen en het past onze pandemische wereld als een handschoen. Het is een desolate film, over het gebrek aan echte alternatieven.De boodschap is zo oprecht dat het bijna een anti-film is. Het laat zien dat de cinema is opgedroogd, en Duras positioneert zichzelf als de tegenpool van de cinema van spektakel en gimmicks, goedkope sensatie en entertainment. Verwacht daar niets van. We betreden een wereld die leeg en donker is als de straten van Amsterdam tijdens de pandemie. Het voelt als het einde van de wereld.

 

Voor Duras wordt het einde van de wereld niet aangekondigd met zwavel en vuur, voor haar heeft het al plaatsgevonden toen we ons gevoel voor menselijkheid en poëzie verloren. Toen we bezweken voor vervreemding en consumentisme, lieten we toe dat alles banaal werd. Zoals ik al zei, deze film heeft alle franje en opsmuk achterwege gelaten. In plaats daarvan vraagt hij om een discussie. In een groot deel van de film zit Duras zelf aan een tafel te praten met een peinzende Gerard Depardieu (jawel, de beroemde acteur Depardieu, maar deze is gemaakt voordat iemand wist wie hij was). Ze praten over de ideeën achter de film, over de personages, over de toestand van de moderne wereld. In deze film wordt alles in twijfel getrokken, ontworteld en opnieuw uitgevonden, zelfs hoe we cinema zien en beleven. De film blijft belangrijk en schetst in veel opzichten onze huidige situatie. Zoals cultuurcriticus Mark Fisher zegt, is er sinds de eeuwwisseling geen nieuw soort muziek, politiek of film meer. Er is alleen maar gesleuteld aan restjes uit het verleden. Toen we besloten alle alternatieven uit te roeien, verloren we ook onze geest van creativiteit, en vervingen we die door marketing, consumentisme en een geestdodend comfort. Duras zag het aankomen, en zei het duidelijk in deze film, ver terug in de jaren 1970.

 

SYNTAGMA 1984
Geregisseerd door Valie Export
17 minuten

Geen spraak

 

De vrouwelijke  beeldende en -performance kunstenaar Export verkent al 50 jaar de mogelijkheden en grenzen van het menselijk lichaam. In deze korte film gooit ze ons een open brief toe om een nieuwe manier van voelen en bewegen te vinden. Vooral in een dicht op consumptie gebaseerde maatschappij als de onze, raakt alles wat we dagelijks ervaren verstard, afgestompt en alledaags. In de film wil Valie een nieuwe sensatie van het lichaam creëren en het standaard beeld dat wij veelal van het lichaam hebben openbreken.

 

Jeffrey Babcock