Dario Calderone – Extended Bass
Extended Bass is een project waarbinnen bepaalde eigenschappen van de contrabas verder worden ontwikkeld. Toegevoegde sympathische snaren versterken de natuurlijke resonantie van het instrument, waardoor het dichter bij traditionele instrumenten uit het Midden-Oosten komt, terwijl een microversterkingssysteem al die geheime componenten van geluiden die tot de wereld van kleine geluiden behoren resoneert en ook de harmonische componenten van de contrabas vergroot. Het project is het resultaat van een onderzoeksperiode gesteund door de gemeente Amsterdam (Amsterdamse Fonds voor de Kunst).
Extended Bass presenteert twee composities: een is van Dario Calderone zelf, speciaal voor deze opstelling geschreven, waarin hij de mogelijkheden van dit nieuwe instrument verkent. De andere compositie is van Michael Pisaro. Deze laatste compositie heeft een band met Gertrude Stein, aan wie Brian Ferneyhough ook een beroemd solostuk voor de contrabas opdroeg. Deze twee stukken worden op tegenoverliggende altaren geplaatst om twee radicaal verschillende manieren van het begrip van virtuositeit te tonen.
Programma:
Dario Calderone:
Modulazione I (Caledoiscopio) * Wereldpremière
Modulazione II (Lyra) * Wereldpremière
Modulazione III (Cauda) * Wereldpremière
Michael Pisaro:
No key but a possible movement (2016) ** Nederlandse première
I She be blessed
II Morning
III Open to touch
IV Morning
V No key but a possible movement
VI Of the foot
VII Exchange
VIII Morning
IX This woman who speaks without breath has opened the ring for me.
Opmerkingen over de stukken:
Dario Calderone: Modulazione I-II-III
In traditionele harmonieleer is modulatie de kunst waarmee de muzikant geleidelijk van de ene tonaliteit naar de andere kan gaan. We zoeken naar gemeenschappelijke tonen, die de relevantie in de nieuwe tonaliteit veranderen. Calderone was altijd gefascineerd door deze poging om ‘de hobbel te vermijden’, om een abrupte overgang te omzeilen. De kunstgreep die in traditionele harmonieleer wordt gebruikt, is er een van omkering, namelijk het vinden van een jargon, een noot die meerdere betekenissen heeft binnen verschillende tonaliteiten.
Dit idee van modulatie werd buiten de harmonische context toegepast, dus op muziek waarin de hiërarchieën tussen toonhoogtes niet belangrijker zijn dan de balans tussen timbre en ritme. Calderone besloot een kleine cyclus van stukken voor een contrabas solo te componeren, om een proces uit te werken dat verder zou kunnen evolueren vanuit het concept van modulatie. Modulatie veranderde in een poging om het maximale aantal punten te verkennen dat een ideale lijn vormt die twee muzikale werelden met elkaar verbindt, zelfs de meest contrasterende. Zo ligt de aandacht niet meer bij de aankomst maar bij de reis zelf, en bij de techniek die de snijkanten gladstrijkt.
In Modulation I (Caleidoscopio) gebruikt Calderone vier volledig onafhankelijke parameters. Elk van deze varieert hun waarden afzonderlijk, en de gelijktijdigheid van deze variaties genereert soundscapes in een constante verandering en constante modulatie. Als elke parameter moduleert, is het resultaat een hypermodulatie. Het stuk werkt als een caleidoscoop, waarin de verschillende segmenten van het beeld kunnen roteren: elk segment voegt zijn filter toe aan het globale beeld van een enkel licht. Daarom genereert de eenvoudige variatie van een enkele parameter complexe situaties in combinatie met de andere.
Modulatie II (Lyra) is een studie over ritme. Via een overdreven zoom-in verkent Calderone de modulatie tussen een complex herhaald geluid en een droog geluid, een korrel, die bij nader inzien ook verschijnt als een cluster van gebeurtenissen. Omdat de textuur eruitziet als granen, treden stiltes op, die functioneren als de ruimtes die de materie scheiden. Lyra is het machtige instrument dat door Hermes is uitgevonden en vervolgens aan Apollo is gegeven. Dit is hoe men zich kan voorstellen, als een speelse verkenning, de eerste noten die op dit machtige instrument worden gespeeld.
Modulatie III (Cauda) is het natuurlijke gevolg van de twee voorgaande composities: een tweedelig contrapunt moduleert via een moto obliquo-techniek in oplopende volgorde. De resonantie van de sympathische snaren moduleert in de resonantie van de normale snaren, in snelle maar minimale sequenties, en genereert elke keer nieuwe harmonieën. Samen met de twee voorgaande stukken fungeert Cauda als een recapitulatie, maar met het fundamentele verschil van zijn verticaliteit. De tweetallen in tremolo herinneren aan zowel de toonhoogtes van Modulatie I als enkele ritmische aspecten van Modulatie II, maar toch gesegmenteerd en opnieuw samengesteld.
Michael Pisaro: No key but a possible movement
For Scott Worthington.
De opkomst van melodie uit een verzameling punten en het verdwijnen ervan in de mist van lawaai. De taal van de melodie, nooit volledig gearticuleerd, met zijn oorsprong in een gelijktijdige achtergrond van harmonie en lawaai. Het stuk ontleent zijn sectietitels aan Jerome Rothenbergs gedicht A VALENTINE, NO A VALEDICTORY FROM GERTRUDE STEIN. De negen sectietitels zijn in feite de volledige
negen regels gedicht.
Bio:
Dario Calderone studeerde contrabas bij Massimo Giorgi, Franco Petracchi en was een van de weinige leerlingen van Stefano Scodanibbio. Hij pleit al bijna 20 jaar voor nieuwe muziek en heeft honderden nieuwe composities voor solo, kamermuziek en ensemble uitgevoerd op grote festivals over de hele wereld. Zijn meest interessante soloprojecten zijn een weergave van de beroemde Voyage die nooit eindigt door Stefano Scodanibbio, een strikte samenwerking met Giorgio Netti op UR, 2 riten voor solo contrabas, en een specifiek onderzoek naar micro-versterking voor de live realisatie van zijn eigen composities voor contrabas. Hij is lid van MAZE, een ensemble voor verkennende muziek in Amsterdam, dat zich bezighoudt met radicale experimenten, media, interactieve partituren en conceptuele compositie. Hij heeft een aantal cd’s opgenomen, maar degene die hij het leukst vindt, is waar hij alle muziek van James Tenney samenstelt die op een basgitaar kan worden gespeeld: James Tenney: Bass works, Hat Hut Records.
Voorgestelde donatie: 5 euro